Xử lý tranh chấp môi mới thêm trường ngoài tòa án ở Việt Nam.

Việc đánh giá, xác định chừng độ thiệt hại đến vật nuôi, cây trồng thiếu cơ sở khoa học, thường chỉ là thỏa thuận

Người dân sau đó thường có các hành vi vi phạm như biểu tình, gây sức ép, phong tỏa hoạt động doanh nghiệp, phá hoại cây trồng, thả vật nuôi. Cơ chế hành chính đang tồn tại nghịch lý là xã không có chức năng giải quyết, gửi đơn thư lên huyện thì huyện không có nghĩa vụ trả lời.

Gây tác hại về thu nhập, sức khỏe, thu hẹp cơ hội việc làm, giảm chất lượng môi trường sống. Đồng thời phải quy định rõ phương thức bồi hoàn, thỏa thuận bồi hoàn trong các trường hợp hòa giải có đền bù đảm bảo lợi quyền hợp pháp cho bên bị hại.

Việc giải quyết tranh chấp vẫn mang nặng sắc thái áp đặt hành chính của các cơ quan công quyền, không có chức năng giải quyết tranh chấp ngoài tòa án.

Dân khiếu kiện vì bức xúc lại không có tri thức chuyên môn, không được hỗ trợ pháp lý nên bức xúc càng lớn, có xu hướng họp nhau lại cùng đấu tranh, tạo sức ép với doanh nghiệp và cho rằng, phải kiện lên cấp cao nhất mới có kết quả. Nếu có thể xác định mức ô nhiễm mà vượt ngưỡng phải xử lý bằng phương pháp thay thế hoặc loại bỏ như đóng cửa, di dời, đền bù ở vị trí khác.

Trong trường hợp tranh chấp đang trong quá trình xử lý việc giám sát thực hiện nghĩa vụ bảo vệ môi trường của doanh nghiệp, ngoài chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng cần có sự tham dự của các tổ chức xã hội, quần chúng.

Chưa có phương pháp và quy chuẩn xác định mức độ ô nhiễm mùi dẫn đến giải quyết tranh chấp gặp khó khăn. Thực tế các quy định về đánh giá tác động môi trường, giám sát bảo vệ môi trường doanh nghiệp lỏng lẻo, các chế tài xử lý chưa đủ mạnh trong khi đó việc thanh tra, soát chưa nghiêm, phân nhiệm cơ quan giám sát chưa hạp.

Các doanh nghiệp thiếu hoặc không tuân đánh giá tác động môi trường, không có hệ thống xử lý hoặc có nhưng lại không đủ công suất, cũng như thiếu sự giám sát bộc trực của cơ quan quản lý môi trường. Việt Nam cũng cần nghiên cứu để lập Tòa án môi trường ở các cấp để thực hành việc phân xử, hòa giải theo đúng thuộc tính của xử lý tranh chấp.

Hoàn thiện công tác giải quyết tranh chấp   Nhóm các nhà nghiên cứu thuộc Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường cho rằng, hoàn thiện công tác giải quyết tranh chấp môi trường ngoài tòa án ở Việt Nam cần nhất thể hóa quy trình giải quyết, hoàn thiện cơ sở pháp lý, bộ phương tiện hỗ trợ cũng như tăng cường cơ chế ngăn ngừa và giám sát thực hành luật pháp nhằm hạn chế việc nảy sinh tranh chấp; hỗ trợ tăng cường năng lực cho hệ thống cơ quan chức năng về giải quyết tranh chấp.

Tinh thần pháp luật của bên gây hại chưa tuân thủ hoặc thực hiện chưa nghiêm, họ vi phạm và chấp thuận chế tài hiện hành. Công tác thông báo về môi trường cần được minh bạch hóa cho dân cư. Về cơ sở pháp lý, thành lập tại mỗi cấp một cơ quan, tổ chức chuyên tham vấn, làm trung gian hòa giải khi xảy ra tranh chấp, như lập trọng tâm xử ý tranh chấp thuộc Ủy ban dân chúng huyện, trực tiếp chịu sự điều hành của lãnh đạo huyện; xây dựng mới và hoàn thiện các văn bản quy phạm luật pháp quy định về giải quyết tranh chấp.

Đền bù chất lượng môi trường sống dựa trên đề xuất của người dân và kiến nghị chính quyền giải quyết, song đến nay chưa có phương tiện hỗ trợ. Hiện, các phương tiện tương trợ để xác định thiệt hại do tác động của suy thoái môi trường về tài sản, sức khỏe, thu nhập, chừng độ trong lành của môi trường sống còn thiếu chỉ dẫn cụ thể.

Người dân sống quanh khu vực sinh sản của các nhà máy, công ty gây ô nhiễm trình bày sự phản đối, gây áp lực đối với các đơn vị gây ô nhiễm.

Tấn sĩ Nguyễn Trung Thắng, Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường nhấn mạnh: Về thể chế còn thiếu các văn bản pháp lý quy định thống nhất, cụ thể cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án từ quy trình, các bước, vai trò của các bên dự giải quyết tranh chấp; thiếu cơ quan có chức năng chủ trì hoặc làm mai dong xử lý tranh chấp môi trường ngoài tòa án có thể chủ động trong việc huy động các bên tham dự, có các điều kiện nguồn lực cần thiết khác phục vụ cho công tác xử lý tranh chấp.

Bồi hoàn thiệt hại về sức khỏe thực hành theo quy định của pháp luật dân sự nhưng khó khăn liên hệ đến việc chứng minh mức độ tác động, ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đến sức khỏe. # Trên địa bàn trên tinh thần sáng tỏ, dân chủ và hợp tác. Quá trình xử lý tranh chấp vẫn còn nhiều bất cập và thiếu các phương tiện hỗ trợ.

Việt Nam cần xây dựng, ban hành Sổ tay chỉ dẫn xử lý tranh chấp môi trường ngoài tòa án vận dụng trong điều kiện hành chính của Việt Nam; nghiên cứu xây dựng, bổ sung các phương pháp lấy mẫu đo đạc, đánh giá ô nhiễm nhất là ô nhiễm không khí; đánh giá thiệt hại về môi trường, đặc biệt là ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường sống.

Minh Nguyệt. /. Những phát hiện đẵn qua nghiên cứu điểm là việc thực hiện không chém đẹp về môi trường khi giám định cấp phép đầu tư, đầu tư không đúng hoặc quá công suất được cấp phép. Trung gian, hòa giải môi trường cần được tổ chức thực hiện một cách khách quan, sáng tỏ, có sự dự đầy đủ của các bên hệ trọng và các đại diện lợi quyền cho người dân và doanh nghiệp, gồm các cơ quan quản lý quốc gia liên hệ, các nhà khoa học về môi trường, tổ chức nghề ở địa phương, tổ chức từng lớp, cộng đồng dân cư và các hộ gia đình trực tiếp chịu ảnh hưởng.

Chưa đồng bộ về thể chế và thiếu các công cụ hỗ trợ   Nghiên cứu của Viện Chiến lược, chính sách tài nguyên và môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho thấy, các tranh chấp thường can hệ đến ô nhiễm điện, nước, không khí, đất, hủy hoại tài nguyên.