Ông Truật ngã người trên chiếc ghế bành co rúm lại, đưa mắt nhìn lên ánh đèn chùm ma lanh một cách vô hồn
Trong vài lần nối, tôi phát hiện mỗi lúc muốn nói điều gì ông đều mấp máy môi, có nhẽ bẩm sinh hay do tính người cẩn thận. Ông chủ họ Nghiêm ra tận cổng đón tôi một cách thân thiện như hai người lính đã từng sống mái bên nhau trong đời binh nghiệp. Năm 1967, cả nhà tôi bị một quả bom B52 san bằng, nhưng trong bất hạnh vẫn còn người sống sót.
Bản thân tôi đã không ra gì, đã từng bị từng lớp và dòng tộc xa lánh dần dần trở thành “Anh hùng Núp” lúc nào không biết”.
Nhưng cũng nhờ xử dụng phần mềm thành thục, tôi mới khám phá ra nền văn minh thế giới và cũng nếm được sự sát phạt dữ dội đến mức vô tính của con người từ nghề in ấn này.
Còn vấn đề không kém quan trọng là vợ chồng tôi phải sống gương mẫu từ lời nói đến việc làm. Nhiều lúc cha con tôi bàn cãi tìm ra chân lý, tìm ra hướng đi từ một bổn phận ngay bản thân mình.
Ông Truật pha ấm trà Thái Nguyên bằng đôi tay điệu nghệ lặng lẽ, chứng tỏ ông là mẫu người uống trà bằng tiềm thức. “Vài ngày sau hai anh em tôi bỏ quê dắt díu nhau ra Hà Nội tìm người anh ruột để tựa nương, kiếm ăn.
Tây Nguyên là dải đất Bazan phì nhiêu một thời ngủ quên. Hình như sự va đập của thương trường, của sự đố kỵ cộng với đơn chiếc đói rách ghẻ lạnh một thời đã làm cho ông chai lì không còn nước mắt nhỏ xuống thế cục xấu số như ông. Tôi không biết nhà ông nhiều người đến hay không, nhưng có 2 phòng khách, một phòng dành cho người thân, một phòng rất sang dành cho VIP.
Có thể nói tôi dành rất nhiều thời gian gần gụi, bảo ban và xem hai đứa con tôi như người bạn san sẻ thăng trầm. Ngày ấy ở Blao việc vận dụng tin học vào công nghệ in gần như chơi tưởng, tôi vừa làm vừa học thâu đêm suốt sáng trên màn hình vi tính đến nỗi người phờ phạc, teo tóp chỉ còn bộ xương di động.
Đứng trước ngôi nhà sang, tôi vẫn không nghĩ là nhà riêng của ông Nghiêm Truật. Vào năm 1985 giá một ký cà phê ở Blao tương đương 30 ký gạo, năm trước nhất với 2 sào đất tôi thu được 75 ký cà phê năm thứ 2 được 400 ký gia đình tôi bắt đầu chấm dứt nạn đói và có tí đỉnh dư dã. Khi nghe tin dữ 2 anh em tôi chạy bộ về, căn nhà tổ ấm của gia đình tôi chỉ còn là hố bom sâu hoắm, xác bác mẹ không còn được hình hài.
Vào thời bao cấp, làm việc ở cơ quan lương ba cọc ba đồng, nên tôi xin nghỉ việc về trồng rau muống kiếm ăn và tận dụng mọi thời gian ngày đêm cuốc hố trồng cà phê mít theo quy trình rút ngắn thời kì thu hoạch theo tài liệu của người Pháp. Tôi quen ông Truật tình cờ từ một quán cà phê vườn ở phố núi Blao. Có thể đây là con người mà thời xa rời đã gánh chịu nhiều điều xấu số, nên tôi chủ động tìm đến nhà sau khi hẹn ông qua điện thoại.
Hiện thời gia đình ông Truật có một tài sản vô giá mà không phải gia đình nghèo nào cũng có thể trông mong. Phê duyệt những tài liệu và thông báo mạng về sự thành công đời người, tôi đã âm thầm chuyển tải vào tâm thức chúng những bi kịch của thanh thiếu niên không được học hành.
Phân tách từ lòng tự trọng của người Nhật sau đại bại trong chiến tranh họ đã vươn lên như thế nào, đến người Do Thái tiếp quản một vùng đất khô cằn và sa mạc ở Trung Đông đã trở nên một cường quốc mặc cả thế giới phải ngả mũ cúi đầu.
Nhưng đối với ông Truật hình như không đậm đà về tổ chức này. Tuy nhiên xu thế từng lớp thời bấy giờ không giống như những năm 1977-1980 vì thị trường đã chuyển sang vi tính hóa.
Ông Truật ít nói nhưng cách dùng từ chuẩn xác và lôgic như một nhà toán học. Lúc ấy, các anh lớn của tôi đang ở trận mạc, tôi và đứa em gái ở ngoài ruộng. Có lần, tôi tận mắt thấy anh tôi ra chợ bán từng bộ xống áo đại cán, tôi biết hoàn cảnh đã trở thành gánh nặng cho anh. Sinh ra và lớn lên không được may mắn như những người khác
Đã có lần vợ chồng tính buông xuôi, nhưng nhìn các con, chúng nó đang tuổi lớn sẽ tồn tại như thế nào. Tại quán cà phê hẻo lánh này, nếu ai chú ý sẽ nhận ra nhiều âm sắc vùng miền.
Được hỏi về sự thành đạt của gia đình và con cái, ông mấp máy môi vài lần, san sẻ với tôi bằng âm sắc buồn buồn “Quê gốc tôi ở ven bờ sông Lam huyện Đức Thọ, Hà Tĩnh. Do vậy, sau ngày giang sơn hòa bình, nhiều gia đình từ các nơi khác đến đây lập nghiệp dần dần lập ra các hội đồng hương để hỗ trợ, gặp nhau nhớ về quê cũ.
Ông Truật. Lúc ấy chúng tôi đang vào độ tuổi lớn thấy cái gì ăn được cũng thèm, mỗi khi ra đường nhìn những củ khoai bày bán mà nước dãi trào ra. Ông ta vào khoảng 60 tuổi, vóc người nhỏ thó khẳng khiu, bước đi vẹo vọ, nhưng bù lại ông có một trí tưởng và sở hữu một vài mắt tinh, chừng như ý chí con người này dồn cả vào nhãn lực của mình.
Năm 1977 tôi ra quân về học lại phổ biến rồi chuyển sang nghề sắp chữ in ấn, nhưng ra trường lại không theo nghề, rút cục không có một nghề gì cơ bản, làm cái gì cũng truật như cái tên của tôi.
Tuy nhiên mỗi lần mở gia phả tôi không đủ gan dạ nhìn vào danh sách các quan đại thần của dòng tộc đã góp phần làm nên trang sử Đại Việt. Hai anh em tôi mang mẹt đi nhặt những mẫu thịt xương của ba má trong tiếng kêu khóc xé lòng…”. Cũng nhờ khả năng đọc, viết và đánh máy giỏi nên được tiếp cận nhiều thông tin về cây chè Blao và cà phê ở Đức Trọng do người Pháp để lại.
Cũng như vợ chồng tôi không được học hành nhiều, các con tôi tiếp đi lên từ sự dang dở của cha mẹ. Đó là sự thừa kế vô hình của dòng tộc. Tuy anh mình là cán bộ quân đội ở Thủ đô, nhưng thời tem phiếu lại nuôi cả ba má già bên vợ cộng với hai miệng ăn của anh em tôi, cuộc sống càng thêm khốn khó.
Những lúc rảnh rang ông dành thời kì tâm sự với con cái hoặc ngồi một mình ở quán cà phê tĩnh. Lúc tiễn tôi về ông Truật còn mấp môi: “Trong đời người nếu mình không làm được việc này hãy cố làm thuê việc khác để nuôi dưỡng điều mình thất bại. Mình chẳng thể dạy đạo đức cho con cái trong khi cha mẹ suốt ngày chửi nhau, nói xấu người khác, ra đường ăn nhậu, trai gái hoặc mang tiền bất chính về nhà”.
Nhìn các hình ảnh này, tôi bỗng nhớ đến câu nói của nhà tầng lớp học Sofocies “Trong một gia đình, không có gì làm con cái vui bằng danh dự của người cha, và cũng không có gì làm người cha vui hơn từ thành tựu của con cái”.
Năm 1980 tôi vào Lâm Đồng làm việc cho công ty chè kiếm sống. Trong thời gian đói quay quắt ấy, em gái tôi tự nguyện đi làm người giúp việc, còn tôi xin đi quân nhân không phải vì tinh thần đương đầu bảo vệ sơn hà mà chỉ mong có được cơm ăn.
Mình cho con chữ nghĩa giữ gìn truyền thống của gia đình bao giờ cũng tồn tại vững bền anh ạ!”. Đó là một biệt thự vườn tĩnh lặng rợp bóng cây xanh, trước nhà có một chiếc xe con nép mình dưới mái vòm cong theo tàn cây sung quả tím. Cuộc đời tôi, tôi hiểu thế nè sự đùm bọc bảo vệ của ba má từ thuở thơ dại, tôi không muốn nhìn thấy các con tôi sống vất vưởng nước dãi chảy ra khi nhìn thấy củ khoai teo tóp đầu hè, tôi hình tượng tiếng kêu khóc xé lòng của các con tôi khi bố mẹ không còn… hụi họ Nghiêm đã có truyền thống hàng ngàn năm nay.
Thực ra, mục đích chính tôi muốn các con tôi vượt ra được nền văn minh làng xã quẩn quanh ở gốc tre làng mà lầm tưởng mình là vĩ nhân. Qua thời xóa đói giảm nghèo từ 2 sào cà phê, tôi nhận ra nghề làm vườn nếu diện tích như thế chẳng thể đầu tư việc học hành cho con cái sau này, nên vợ chồng quyết định bán hết chuyển sang nghề đánh máy, sắp chữ in ấn như mình đã học trước đây.
Trên tường màu cam ở phòng VIP, có khá nhiều hình ảnh các con ông đang mặc áo thụng trong các buổi lễ tốt nghiệp đại học, xung quanh là các tấm huy chương nhà nước, quốc tế được lồng kính cẩn thận. Ông Truật cúi gầm xuống như muốn giấu sự xấu số khốn cùng của một đời người. Vợ chồng của con trai đầu của ông là thạc sĩ kinh tế, vợ chồng con gái là tấn sĩ y khoa.
Điều tôi trân trọng là kỹ năng nghe của ông thật nhẵn, ông luôn để ý cả chiều dài câu chuyện, chưa bao giờ thấy ông phản ứng khi gặp ý kiến trái chiều, cũng không tỏ ra thái độ để làm cho người đối thoại thất vọng.
Quờ đều có thu nhập cao từ cần lao chất xám của mình.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét